Letnia Zadyma w ŚrodkuZimy – jak mówi o finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy jej pomysłodawca i animator Jerzy Owsiak, miała również (po raz kolejny) swoją odsłonę w Głogowie. By nie epatować rekordowymi wynikami, wspomnijmy ubiegłoroczny wynik został przekroczony wyraźnie, TZG za swój zestaw upominkowy poddany licytacji, do puszki dołożyło pokaźną kwotę, a Wehikuł czasu jej dwukrotność za wylicytowane przedmioty.
Obok aktywności finansowej ważna była integracja mieszkańców. Jak można było obserwować, MOK żył od rana do wieczora aktywnością artystów i obecnością mieszkańców.
Na scenie w MOK się działo ale i nie tylko. Wykonawcy reprezentowali wszystkie pokolenia głogowian. Tu jedna z najmłodszych grup (fot. ROD FOTOgrafia)
Już po raz 16 odbyła się „Zima w Twierdzy”, dwutygodniowe spotkanie miłośników Głogowa i jego przeszłości. Rekord frekwencji pobiła propozycja wieczornej wycieczki z prezydentem Rokaszewiczem. Jak skrupulatnie policzyli wchodzących nowym wejściem do podziemnego, wojennego szpitala przy PANS organizatorzy, chętnych było 509 osób. Tego samego wieczora Prezydent otworzył nowe przejście poterną z fosy do ul. Rzeźniczej i wraz z liczną grupą odwiedził odnaleziony niedawno, odnowiony i postawiony w parku pomnik księcia poetów – Fryderyka Schillera – twórcy Ody do Radości. Było wiele innych atrakcji.
Uczestnicy Zimy w Twierdzy pod odnowionym pomnikiem F. Schillera (Fot. T. Maciesza)
Wydarzenia grudnia od początku miesiąca determinują obchody świąteczne – św. Barbary (górnicza Barbórka i artyleryjska Barbarka) czy Dni św. Mikołaja (patrona miasta). W trakcie tych ostatnich odbyło się wiele imprez o różnym charakterze. Zwróciły naszą uwagę szczególnie:
Dni św. Mikołaja w Głogowie rozpoczyna wręczenie kluczy do miasta. (Fot. z arch. Głogów Nasze Miasto)
Wystawa stała „Blask złota i srebra, czyli pieniądz w baroku” ze zbiorów własnych, prezentowana w Muzeum Archeologiczno-Historycznym. Przedstawia skarb monet nowożytnych, odkryty blisko 20 lat temu podczas badań archeologicznych na Starym Mieście w Głogowie.
Skarb liczy 5600 numizmatów datowanych od 1497 do 1656 roku i wybitych na terenie większości krajów europejskich. Na wystawie zaprezentowano 392 obiekty ułożone według ich pochodzenia i chronologii, prezentując szeroki kontekst obejmujący okoliczności odkrycia skarbu oraz tło epoki, z której pochodzą.
Tablica poświęcona Janowi Cybisowi, jednemu z najwybitniejszych kolorystów, umieszczona została na ścianie głogowskiej świątyni i teraz odsłonięta z udziałem syna Artysty, Jacka. To bowiem właśnie w tym miejscu, w latach 1908–1916, uczył się w Królewskim Gimnazjum Katolickim Jan Cybis. Wehikuł czasu poświęcił jednemu z epizodów jego pobytu w Głogowie większą opowieść, kiedy to przyszły artysta został zaproszony, będąc jeszcze uczniem, jako korepetytor języka polskiego dla synów polskiego ziemianina za pobliską granicą.
Tablica pamięci Jana Cybisa umieszczona na budynku, w którym mieściło się głogowskie gimnazjum katolickie.
Wśród innych grudniowych faktów zwracamy uwagę na zmiany kadrowe w garnizonie, próby literackie okolicznych twórców i … poziom wody w Odrze, która wtargnęła już na plac Festynowy:
29 grudnia 2023 pożegnał się z głogowską jednostką i jej żołnierzami po dwóch latach służby w Głogowie ppłk Wojciech Meketiuk, dowódca 4 batalionu inżynieryjnego. Obowiązki dowódcy czasowo przejął major Bartłomiej Pędzik, który z głogowską jednostką związany jest od kilkunastu lat. Natomiast jak się dowiadujemy, od 15 stycznia dowódcą batalionu i garnizonu zostanie ppłk Wojciech Oleksy z 1 Pułku Saperów w Brzegu.
Przekazanie obowiązków i pożegnanie dotychczasowego dowódcy 29 grudnia 2023 r. (Fot. K. Chudzik)
„Nohuman”, komiks głogowskiego autora i poznańskiego rysownika na pewno znajdzie swoich czytelników. Świat komiksów jest Wehikułowi obcy (z wyjątkiem świata Papcia Chmiela), ale od początku sekunduje twórcy i poleca jego dzieło. Jak mówi miejscowym mediom Autor scenariusza Bartosz Szynkarek: „To współczesna baśń o końcu świata, to wielowątkowa opowieść o wędrówce głównego, tajemniczego bohatera. Wędrówka w jednym kierunku – ku końcowi i nowemu początkowi, ku apokalipsie. Czasami poważna, czasami humorystyczna”.
Z kolei Jacek Kalinowski, mieszkaniec podgłogowskich Grębocic, laureat konkursów literackich miał się szturmem wedrzeć do elity twórców polskiego kryminału. Po Stefanie Górawskim mamy na Ziemi Głogowskiej kolejnego autora z udanym debiutem literackim. Jego „Miejsca cieniste” znalazły się na trzecim miejscu wśród najlepszych książek kryminalnych 2023 roku.
Stan alarmowy (450 cm) Odra w Głogowie osiągnęła już po południu 27 grudnia. Odczyt IMGW na godz. 15 pokazał już 451 cm. Stan na godzinę 11.00, 31 grudnia 2023r. wskazywał 478 cm i część placu festynowego znalazła się pod wodą. Jednak własnie w ostatnim dniu Starego Roku woda zaczęła opadać. Rankiem 1 stycznia na wodowskazie widniało już 10 cm mniej, a 3 stycznia poniżej stanu alarmowego (443 cm). Przypomnijmy, że stan ostrzegawczy wynosi 400 cm.
Wysoki stan wody w 2010 r.
O przeszłości szerzej piszemy niżej o jubileuszowych wydarzeniach:
1974, styczeń, 50 lat temu rozpoczęto niwelację terenu pod budowę Huty Miedzi „Głogów II”.
1978/1979, na przełomie tych lat, 45 lat temu, jak mówili satyrycy, padający śnieg nie przykrył, a odsłonił faktyczny stan PRL w czasie „Zimy Stulecia”.
W styczniu 1984, 40 lat temu, a prawie 40 lat po wojnie, władze miasta podjęły decyzję o odbudowie ratusza.
Styczeń 2024
Wspomniana wyżej uroczystość odsłonięcia tablicy poświęconej Janowi Cybisowi przypomina, że zespół MAH wraz z p. Jackiem Cybisem przygotowujący wystawę „Cybisowie” został w roku 2023 zgłoszony do XI Głogowskiej Nagrody Historycznej. Konkurs został rozstrzygnięty, ale niestety ze względu na zbieg wielu powodów Gala Nagrody się nie odbyła. W porozumieniu z Patronem, Prezydentem Głogowa, Rafaelem Rokaszewiczem i współorganizatorami została przeniesiona i odbędzie się wspólnie z kolejną w roku 2024.
Ogłaszamy, więc XII edycję Głogowskiej Nagrody Historycznej – „Złoty Bilet Czytelników Głogowskiego Wehikułu czasu” za rok 2023, o realizacji której będziemy systematycznie informowali.
Akcja „Zima w Twierdzy” już po raz 16.W trakcie najbliższej przerwy zimowej dla ucznów woj. dolnośląskiego w dniach od 15 do 27 stycznia w Głogowie będzie się działo fortecznie. Tradycyjnie uczestnicy odwiedzą też zakątki bliższej i dalszej okolicy (Brzeg, Jelenia Góra i Zielona Góra).
Zagadka zadana w Niecodzienniku stała się dla wielu czytelników za trudna?
W połowie grudnia Wehikuł czasu w ramach umieszczonego na FB profilu Niecodziennik Wehikułu czasu zadał Czytelnikom zagadkę na przerwy w przedświątecznych przygotowaniach. Załączona niżej ilustracja – pisaliśmy – „to fragment przekroju poprzecznego przez budynek głogowskiej świątyni (określenie rozumiane dość szeroko)”.
Dwie podpowiedzi nie pomogły. Jedna może była myląca – przez określenie świątynia rozumieliśmy świątynię sprawiedliwości. Druga to umieszczony na rysunku adres – Kutrzeby 2, choć pierwsza litera wycięta. Ten schemat to przekrój przez ryzalit i kondygnacje Sądu Powiatowego – głogowskiej świątyni sprawiedliwości odbudowywanej po wojnie.
Opisany wyżej przekrój, fragment dokumentacji budowlanej odbudowywanego gmachu Sądu. (Archiwum Wehikułu czasu)
Śnieg. Zima od kilku dni daje znać o sobie. Czy już zostanie? Wiele zdjęć w grudniowym wydaniu AD 23 ma w tle śnieg. Dawno tak nie było.
Przed laty tak bywało (Fot. Z. Lipowski)
Makieta twierdzy głogowskiej z przełomu XVII i XVIII wieku, czyli końca ery Habsburgów nad Odrą i początków pobytu tu Hohenzollernów. To był czas intensywnego umacniania twierdzy, zmiany władzy i przynależności. To bardzo ciekawy okres. Makieta plastycznie pokazuje ówczesny Głogów w murach twierdzy i zaodrzański umocniony Ostrów Tumski.
Wehikuł życzy przewodnikom głogowskim spotkań z turystami w tym miejscu i opowieści zasłuchanym słuchaczom o przeszłości i wyglądzie miasta i twierdzy.
Przypominamy też, że po niedawno odsłoniętej rzeźbie Janusza Owsianego „Uniwersum VI” to kolejny na Bulwarze Nadodrzańskim element małej architektury.
Twierdza i miasto w metalowej krasie (Fot. K. Chudzik)
Popiersie Fryderyka Schillera, odnalezione w marcu 2021 r. przez poszukiwaczy z Głogowskiego Ruchu Odkrywców Tajemnic wróciło na swoje miejsce w Parku Leśnym. Przypomnijmy, GROT otrzymał „za prace archeologiczne i odnalezienie zniszczonego w czasie wojny w 1945 roku pomnika oraz inicjatywę jego renowacji i udaną kampanię promocyjną projektu w ramach Budżetu Obywatelskiego” X Głogowską Nagrodę Historyczną.
Odnowione popiersie „Księcia Poetów” na historycznej również steli już w Parku. Czerwieniąca się w oddali czapka na ratuszowym hełmie i wyglądający zza obelisku budynek Sądu umiejscawiają najnowszy głogowski pomnik (Fot. A. Bok)
W I Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Krzywoustego w Głogowie 24 listopada podpisano porozumienie z Instytutem Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Jak donoszą w Internecie – „sformalizowało to naszą długą współpracę i mamy nadzieję będzie stwarzało świetne możliwości rozwoju dla obu stron. Kolejne spotkanie już 11 grudnia tego roku!”
Przypominamy też przypadające w tym miesiącu „okrągłe” rocznice ważnych wydarzeń w Głogowie:
770 lat temu zapisano wiadomość o lokowaniu miasta na prawie magdeburskim;
250 lat temu konsekrowano kościół farny pw. św. Mikołaja odbudowany po wielkim pożarze;
50 lat temu oddano do użytku dworzec autobusowy.
Zapowiadamy również nowość wydawniczą miejscowych badaczy Pawła Łachowskiego i Damiana Szczepanowskiego:
Żarków. Historia Głogowskiego pałacyku, Głogów 2023.
Wehikuł już stał się szczęśliwym posiadaczem wersji papierowej (dziękuję Autorom). Natomiast za podpowiedzią GROT informujemy, że ściągnąć ją można bezpłatnie w formie elektronicznej (pdf) wchodząc na stronę tej publikacji:
Na początku listopada ze szczególną atencją odwiedzamycmentarze. Po wypełnieniu rodzinnych powinności Wehikuł oddał hołd znamienitym lublinianom na najstarszej nekropolii przy ul. Lipowej w Lublinie. Przy grobie muzyka i twórcy przebojów Budki Suflera wielu jego wielbicieli zapalało lampki. Niektórzy (w tym Wehikuł) zostawiali symboliczny grosz, nawiązując do tytułu i okładki jednego z utworów (Za ostatni grosz).
W południe, 1 listopada na lubelskich „Powązkach”, cmentarzu przy ul. Lipowej
Jeszcze przed październikowym wyjazdem do Głogowa wiedzieliśmy już, że:
na placu przed kolegiatą stanie królewski pomnik w tysięczną (2025) rocznicę koronacji na pierwszego króla Polski Bolesława Chrobrego. Dokładnie List intencyjny w sprawie wspólnej budowy podpisali w poniedziałek (9.10.2025) prezydent Głogowa m.in. z przedstawicielami KGHM Polska Miedź SA, Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, MAH, oraz parafii kolegiackiej.
Awers zachowanego banknotu
2. oraz, że Głogów odzyskał liczniejszą reprezentację parlamentarną. Do poniedziałkowego wieczora zliczane były głosy w okręgu nr 1. I okazało się, że głogowscy kandydaci zdobyli mandaty. Wehikuł gratuluje debiutantowi posłowi Łukaszowi Horbatowskiemu i doświadczonemu Wojciechowi Zubowskiemu. Senatorem z miejscowego okręgu została znana była posłanka, Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska.
Warto dodać, że mandat uzyskał również, znany w Głogowie regionalista, dyplomata i doświadczony polityk, Tadeusz Samborski. W tych dniach nowo wybrani załatwiali pierwsze obowiązki w Warszawie, w Sejmie…, nie doszło więc do spotkań czy wizyty na Forum Regionalistów.
3 dni w Głogowie, w ostatnim tygodniu października, Wehikuł rozpoczął wczesnym porankiem od wjazdu na dziedziniec Zamku. Przywiózł dar dla biblioteki Muzeum Archeologiczno-Historycznego. Przyjdzie jeszcze czas, by o tym dokładnie napisać. Dziś sygnalizujemy, że kontynuujemy przekazywanie do głogowskich bibliotek Wehikułowego księgozbioru. Odsłonięcie Uniwersum VI, rzeźby Janusza Owsianego ustawionej na Bulwarze Nadodrzańskim z okazji jego 40-lecia pracy twórczej zgromadziło kilkadziesiąt osób mimo niesprzyjającej pogody. Artystę Wehikuł często zaprasza na swoje łamy, bo to jest przecież twórca statuetki Głogowskiej Nagrody Historycznej i Nadodrzańskiego Feniksa. W trakcie spotkania Rzeźbiarz otrzymał od nas upominek, przygotowany specjalnie dla Wehikułu obraz znanej głogowskiej malarki, Małgorzaty Maćkowiak.
Chwilę po odsłonięciu zbiorowe zdjęcie. J. Owsiany z podarunkiem Wehikułu czasu. (fot. Dominik Jeton)
Wieczór Działacza Kultury, w czwartkowy wieczór Prezydent R. Rokaszewicz zaprosił do Centrum Kultury na wyjątkowy koncert. Na scenie sali widowiskowej odbyła się premiera koncertowa albumu „Pomiędzy niebem a ziemią” Mario Szabana, wokalisty, kompozytora, autora i producenta muzycznego, znanego na rynku muzycznym od 1997 roku. Z głogowskim MOK artysta był związany przez ostatnie kilka lat jako trener wokalny, muzyk i kompozytor. Premiera koncertowa w trakcie, której na scenie znalazło się kilkunastu muzyków, była wielką muzyczną ucztą. Tu trzeba wspomnieć, że koncert miał miejsce w przeddzień kolejnego święta muzyki w Głogowie – 39 Głogowskich Spotkań Jazzowych (27–28.10.2023).
Zaproszenie na koncert Mario Szabana
Piątek, (26.10.2023), zdominował najważniejszy punkt pobytu – całodzienna konferencja – „Małe Ojczyzny na styku regionów”. Forum regionalistów z okazji XXX-lecia Encyklopedii Ziemi Głogowskiej. Organizatorzy, TZG i PANS (do niedawna PWSZ), stanęli na wysokości zadania. Kilkudziesięciu uczestników z organizacji regionalnych, instytucji kultury z pogranicza Dolnego Śląska, Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski przez kilka godzin słuchało opowieści na zadane tematy zaproszonych gości – teoretyków i praktyków – regionalistów, muzealników, archiwistów i pracowników naukowych, występujących w ramach tzw. paneli dyskusyjnych. (Program Forum na stronie TZG). W trakcie spotkania uczestnicy otrzymali kolejny, najnowszy, pachnący jeszcze farbą drukarską zeszyt EZG nr 83, inne wydawnictwa TZG oraz niespodziankę, słodki upominek, ciasteczka z wizerunkiem głogowskiego grosza Zygmunta Jagiellończyka wykonane przez uczniów w Warsztatach ZSE.
W trakcie obrad Forum
Pusta ściana Teatru. Na koniec pobytu w Głogowie, podczas spacerów z gośćmi Forum Regionalistów, Czytelnikami Wehikułu i Rodziną, w trakcie rozmowy na placu przed figurą Stasia, pojawiła się kilkakrotnie propozycja, by to miejsce ubarwić kolorem. Sugerowano, że znakomitym miejscem na kolorowy mural jest ściana Teatru Miejskiego. Wehikuł czasu przekazuje tę propozycję kierownictwu MOK i Teatru. Pamiętamy mural z głogowskich legend, będący ozdobą jednego z budynków w centrum miasta. Miejmy nadzieję, że się uda.
Ściana budynku Teatru Miejskiego
Wystawa „Obraz złotego wieku” na Wawelu – niespodziewanie na początku listopada Wehikuł czasu trafił do Krakowa. Ale z chęcią i zamiarem obejrzenia dzieł znanych i nieznanych.
Jeden z pokazywanych na wystawie portretów Zygmunta I był elementem bryły informacyjnej na Zamkowym Wzgórzu, ustawionym pod Kaplicą Zygmuntowską.
To wydarzenie muzealne, artystyczne i historyczne tej jesieni. Ukazuje ono rozkwit kultury i sztuki w państwie polsko-litewskim pod panowaniem Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta I i Zygmunta Augusta, a szczególnie tych dwóch ostatnich. Zygmunt I obejmuje tron przybywszy do Wilna i Krakowa z Głogowa. Zanim został monarchą polskim był księciem głogowskim i namiestnikiem na
Śląsku. Szukaliśmy więc na wystawie obok symboli polskiej potęgi, śląskich śladów i odniesień. Wśród niewielu znaleźliśmy już na wstępie porównanie królewskich autografów. Zygmunt Stary podpisywał się ciężką ręką nawykłą do niemieckiej szwabachy, natomiast jego syn już pisał lekko.
Zaprasza w pierwsze drzwi jeszcze na dziedzińcu Wawelu orzeł jagielloński – herb Królestwa Polskiego z bramy zamkowej w Lubowli, strażnicy polskiego panowania nad Spiszem (1556 r.). I potem przez 17 sal i 3 piętra wije się w renesansowym zamku monumentalna ekspozycja ukazująca „Złoty wiek” w nowoczesny sposób, bo w obrazach. Przedstawiają więc kuratorzy i twórcy szesnastowieczne królestwo jako: obraz świata realnego, obraz i religia, obraz w kościele, obraz w liturgii, obraz człowieka, obraz i słowo, obraz przyrody, obraz i styl. Ilustracją jest ponad 450 eksponatów z muzeów, kościołów i zbiorów prywatnych z całego świata. Ozdobą jest również sam stały wystrój komnat i sal zamkowych, w tym sypialni króla Zygmunta. Kamienne portale, kominki, piece, arrasy czy ozdobne fryze. Na koniec otwiera się przed zdumionym turystą ogromna Sala Poselska, w której znajdujące się do niedawna wysoko w sufitowych kasetonach słynne głowy wawelskie zostały zdjęte i ustawione naprzeciw widza. Zjawisko rzadko tu spotykane. Uczta dla oczu, szczególnie, że krakusom sprzed wieków można spojrzeć prosto w oczy. Prezentowanych jest 30 oryginalnych głów z XVI wieku.
Głowy z Sali Poselskiej na wystawie zostały zdjęte i ustawione wokół zwiedzających
