Śnieg. Zima od kilku dni daje znać o sobie. Czy już zostanie? Wiele zdjęć w grudniowym wydaniu AD 23 ma w tle śnieg. Dawno tak nie było.
Przed laty tak bywało (Fot. Z. Lipowski)
Makieta twierdzy głogowskiej z przełomu XVII i XVIII wieku, czyli końca ery Habsburgów nad Odrą i początków pobytu tu Hohenzollernów. To był czas intensywnego umacniania twierdzy, zmiany władzy i przynależności. To bardzo ciekawy okres. Makieta plastycznie pokazuje ówczesny Głogów w murach twierdzy i zaodrzański umocniony Ostrów Tumski.
Wehikuł życzy przewodnikom głogowskim spotkań z turystami w tym miejscu i opowieści zasłuchanym słuchaczom o przeszłości i wyglądzie miasta i twierdzy.
Przypominamy też, że po niedawno odsłoniętej rzeźbie Janusza Owsianego „Uniwersum VI” to kolejny na Bulwarze Nadodrzańskim element małej architektury.
Twierdza i miasto w metalowej krasie (Fot. K. Chudzik)
Popiersie Fryderyka Schillera, odnalezione w marcu 2021 r. przez poszukiwaczy z Głogowskiego Ruchu Odkrywców Tajemnic wróciło na swoje miejsce w Parku Leśnym. Przypomnijmy, GROT otrzymał „za prace archeologiczne i odnalezienie zniszczonego w czasie wojny w 1945 roku pomnika oraz inicjatywę jego renowacji i udaną kampanię promocyjną projektu w ramach Budżetu Obywatelskiego” X Głogowską Nagrodę Historyczną.
Odnowione popiersie „Księcia Poetów” na historycznej również steli już w Parku. Czerwieniąca się w oddali czapka na ratuszowym hełmie i wyglądający zza obelisku budynek Sądu umiejscawiają najnowszy głogowski pomnik (Fot. A. Bok)
W I Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Krzywoustego w Głogowie 24 listopada podpisano porozumienie z Instytutem Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Jak donoszą w Internecie – „sformalizowało to naszą długą współpracę i mamy nadzieję będzie stwarzało świetne możliwości rozwoju dla obu stron. Kolejne spotkanie już 11 grudnia tego roku!”
Przypominamy też przypadające w tym miesiącu „okrągłe” rocznice ważnych wydarzeń w Głogowie:
770 lat temu zapisano wiadomość o lokowaniu miasta na prawie magdeburskim;
250 lat temu konsekrowano kościół farny pw. św. Mikołaja odbudowany po wielkim pożarze;
50 lat temu oddano do użytku dworzec autobusowy.
Zapowiadamy również nowość wydawniczą miejscowych badaczy Pawła Łachowskiego i Damiana Szczepanowskiego:
Żarków. Historia Głogowskiego pałacyku, Głogów 2023.
Wehikuł już stał się szczęśliwym posiadaczem wersji papierowej (dziękuję Autorom). Natomiast za podpowiedzią GROT informujemy, że ściągnąć ją można bezpłatnie w formie elektronicznej (pdf) wchodząc na stronę tej publikacji:
Na początku listopada ze szczególną atencją odwiedzamycmentarze. Po wypełnieniu rodzinnych powinności Wehikuł oddał hołd znamienitym lublinianom na najstarszej nekropolii przy ul. Lipowej w Lublinie. Przy grobie muzyka i twórcy przebojów Budki Suflera wielu jego wielbicieli zapalało lampki. Niektórzy (w tym Wehikuł) zostawiali symboliczny grosz, nawiązując do tytułu i okładki jednego z utworów (Za ostatni grosz).
W południe, 1 listopada na lubelskich „Powązkach”, cmentarzu przy ul. Lipowej
Jeszcze przed październikowym wyjazdem do Głogowa wiedzieliśmy już, że:
na placu przed kolegiatą stanie królewski pomnik w tysięczną (2025) rocznicę koronacji na pierwszego króla Polski Bolesława Chrobrego. Dokładnie List intencyjny w sprawie wspólnej budowy podpisali w poniedziałek (9.10.2025) prezydent Głogowa m.in. z przedstawicielami KGHM Polska Miedź SA, Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, MAH, oraz parafii kolegiackiej.
Awers zachowanego banknotu
2. oraz, że Głogów odzyskał liczniejszą reprezentację parlamentarną. Do poniedziałkowego wieczora zliczane były głosy w okręgu nr 1. I okazało się, że głogowscy kandydaci zdobyli mandaty. Wehikuł gratuluje debiutantowi posłowi Łukaszowi Horbatowskiemu i doświadczonemu Wojciechowi Zubowskiemu. Senatorem z miejscowego okręgu została znana była posłanka, Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska.
Warto dodać, że mandat uzyskał również, znany w Głogowie regionalista, dyplomata i doświadczony polityk, Tadeusz Samborski. W tych dniach nowo wybrani załatwiali pierwsze obowiązki w Warszawie, w Sejmie…, nie doszło więc do spotkań czy wizyty na Forum Regionalistów.
3 dni w Głogowie, w ostatnim tygodniu października, Wehikuł rozpoczął wczesnym porankiem od wjazdu na dziedziniec Zamku. Przywiózł dar dla biblioteki Muzeum Archeologiczno-Historycznego. Przyjdzie jeszcze czas, by o tym dokładnie napisać. Dziś sygnalizujemy, że kontynuujemy przekazywanie do głogowskich bibliotek Wehikułowego księgozbioru. Odsłonięcie Uniwersum VI, rzeźby Janusza Owsianego ustawionej na Bulwarze Nadodrzańskim z okazji jego 40-lecia pracy twórczej zgromadziło kilkadziesiąt osób mimo niesprzyjającej pogody. Artystę Wehikuł często zaprasza na swoje łamy, bo to jest przecież twórca statuetki Głogowskiej Nagrody Historycznej i Nadodrzańskiego Feniksa. W trakcie spotkania Rzeźbiarz otrzymał od nas upominek, przygotowany specjalnie dla Wehikułu obraz znanej głogowskiej malarki, Małgorzaty Maćkowiak.
Chwilę po odsłonięciu zbiorowe zdjęcie. J. Owsiany z podarunkiem Wehikułu czasu. (fot. Dominik Jeton)
Wieczór Działacza Kultury, w czwartkowy wieczór Prezydent R. Rokaszewicz zaprosił do Centrum Kultury na wyjątkowy koncert. Na scenie sali widowiskowej odbyła się premiera koncertowa albumu „Pomiędzy niebem a ziemią” Mario Szabana, wokalisty, kompozytora, autora i producenta muzycznego, znanego na rynku muzycznym od 1997 roku. Z głogowskim MOK artysta był związany przez ostatnie kilka lat jako trener wokalny, muzyk i kompozytor. Premiera koncertowa w trakcie, której na scenie znalazło się kilkunastu muzyków, była wielką muzyczną ucztą. Tu trzeba wspomnieć, że koncert miał miejsce w przeddzień kolejnego święta muzyki w Głogowie – 39 Głogowskich Spotkań Jazzowych (27–28.10.2023).
Zaproszenie na koncert Mario Szabana
Piątek, (26.10.2023), zdominował najważniejszy punkt pobytu – całodzienna konferencja – „Małe Ojczyzny na styku regionów”. Forum regionalistów z okazji XXX-lecia Encyklopedii Ziemi Głogowskiej. Organizatorzy, TZG i PANS (do niedawna PWSZ), stanęli na wysokości zadania. Kilkudziesięciu uczestników z organizacji regionalnych, instytucji kultury z pogranicza Dolnego Śląska, Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski przez kilka godzin słuchało opowieści na zadane tematy zaproszonych gości – teoretyków i praktyków – regionalistów, muzealników, archiwistów i pracowników naukowych, występujących w ramach tzw. paneli dyskusyjnych. (Program Forum na stronie TZG). W trakcie spotkania uczestnicy otrzymali kolejny, najnowszy, pachnący jeszcze farbą drukarską zeszyt EZG nr 83, inne wydawnictwa TZG oraz niespodziankę, słodki upominek, ciasteczka z wizerunkiem głogowskiego grosza Zygmunta Jagiellończyka wykonane przez uczniów w Warsztatach ZSE.
W trakcie obrad Forum
Pusta ściana Teatru. Na koniec pobytu w Głogowie, podczas spacerów z gośćmi Forum Regionalistów, Czytelnikami Wehikułu i Rodziną, w trakcie rozmowy na placu przed figurą Stasia, pojawiła się kilkakrotnie propozycja, by to miejsce ubarwić kolorem. Sugerowano, że znakomitym miejscem na kolorowy mural jest ściana Teatru Miejskiego. Wehikuł czasu przekazuje tę propozycję kierownictwu MOK i Teatru. Pamiętamy mural z głogowskich legend, będący ozdobą jednego z budynków w centrum miasta. Miejmy nadzieję, że się uda.
Ściana budynku Teatru Miejskiego
Wystawa „Obraz złotego wieku” na Wawelu – niespodziewanie na początku listopada Wehikuł czasu trafił do Krakowa. Ale z chęcią i zamiarem obejrzenia dzieł znanych i nieznanych.
Jeden z pokazywanych na wystawie portretów Zygmunta I był elementem bryły informacyjnej na Zamkowym Wzgórzu, ustawionym pod Kaplicą Zygmuntowską.
To wydarzenie muzealne, artystyczne i historyczne tej jesieni. Ukazuje ono rozkwit kultury i sztuki w państwie polsko-litewskim pod panowaniem Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta I i Zygmunta Augusta, a szczególnie tych dwóch ostatnich. Zygmunt I obejmuje tron przybywszy do Wilna i Krakowa z Głogowa. Zanim został monarchą polskim był księciem głogowskim i namiestnikiem na
Śląsku. Szukaliśmy więc na wystawie obok symboli polskiej potęgi, śląskich śladów i odniesień. Wśród niewielu znaleźliśmy już na wstępie porównanie królewskich autografów. Zygmunt Stary podpisywał się ciężką ręką nawykłą do niemieckiej szwabachy, natomiast jego syn już pisał lekko.
Zaprasza w pierwsze drzwi jeszcze na dziedzińcu Wawelu orzeł jagielloński – herb Królestwa Polskiego z bramy zamkowej w Lubowli, strażnicy polskiego panowania nad Spiszem (1556 r.). I potem przez 17 sal i 3 piętra wije się w renesansowym zamku monumentalna ekspozycja ukazująca „Złoty wiek” w nowoczesny sposób, bo w obrazach. Przedstawiają więc kuratorzy i twórcy szesnastowieczne królestwo jako: obraz świata realnego, obraz i religia, obraz w kościele, obraz w liturgii, obraz człowieka, obraz i słowo, obraz przyrody, obraz i styl. Ilustracją jest ponad 450 eksponatów z muzeów, kościołów i zbiorów prywatnych z całego świata. Ozdobą jest również sam stały wystrój komnat i sal zamkowych, w tym sypialni króla Zygmunta. Kamienne portale, kominki, piece, arrasy czy ozdobne fryze. Na koniec otwiera się przed zdumionym turystą ogromna Sala Poselska, w której znajdujące się do niedawna wysoko w sufitowych kasetonach słynne głowy wawelskie zostały zdjęte i ustawione naprzeciw widza. Zjawisko rzadko tu spotykane. Uczta dla oczu, szczególnie, że krakusom sprzed wieków można spojrzeć prosto w oczy. Prezentowanych jest 30 oryginalnych głów z XVI wieku.
Głowy z Sali Poselskiej na wystawie zostały zdjęte i ustawione wokół zwiedzających
27 września 2023 r., po godz. 19.00 księżyc wschodził dokładnie pomiędzy wieżami kościoła Bożego Ciała. I choć to tylko złudzenie optyczne, to trzeba przyznać, że widok jest fantastyczny, napisała autorka zdjęcia Grazyna Hanuszewicz z Głosu. Dziękuje serdecznie za udostępnienie.
Jest też miejsce w Głogowie, z którego widać między tymi nowymi hełmami białą wieżę ratuszową, ale o tym przy kolejnej okazji.
Miesiąc nauki i oświaty – inauguracja, święto i Festiwal Nauki
5 października zainaugurowała – po raz 20 – rok akademicki istniejąca od 2004 r. Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Głogowie. Miejscowa, dotychczasowa PWSZ przechodzi do historii. Jak zapisują swoją historię na stronach www: „PANS w Głogowie przez cały czas zmienia się, by sprostać oczekiwaniom i zaspokoić potrzeby młodych ludzi, chcących zdobyć solidne wykształcenie. Uczelnia jest dziś jedną z najważniejszych instytucji w regionie”.
I gwoli przypomnienia, „choć siedziba Towarzystwa Ziemi Głogowskiej znajduje się w tym samym miejscu, to od 1 października br. jest to to już PANS w Głogowie”.
Jednocześnie z radością konstatujemy, że w trakcie inauguracji Towarzystwo Ziemi Głogowskiej znalazło się wśród uhonorowanych tytułem Zasłużony dla PWSZ (teraz już PANS).
14.10.1773, 250 lat temu, z królewskiej inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego Sejm przyjął ustawę o utworzeniu Komisji Edukacji Narodowej. Dziś w tym dniu obchodzone jest Święto polskiego nauczycielstwa. Ustanowiono je 27 kwietnia 1972 r., pierwotnie jako Dzień Nauczyciela, a od 1982 r. jako Dzień Edukacji Narodowej.
Prowadząc Głogowski Wehikuł czasu korzystam z różnorakiej pomocy środowiska oświatowego. Tym samym w codzienności obserwuję sytuacje, które są ilustracją skomplikowanego procesu edukowania i wychowania. Oświecania!!! Również w zakresie edukacji historycznej, na którą uwagę zwracam szczególną. Współpraca z przedstawicielami głogowskiej oświaty owocuje nowymi inicjatywami i wydarzeniami.
Przypomnijmy też z wpisu czytelniczki Emilii Figiel piosenkę okolicznościową, którą w latach 60. śpiewał w Dzień Nauczyciela chór pod dyrekcją pana Słowka w SP nr 1. To był pierwszy w Głogowie dziecięcy chór zbierający laury w województwie – wówczas zielonogórskim. Ktoś pamięta jeszcze?
Niechaj w dobrym zdrowiu płyną Wasze dni. Niech się staną jawą Wasze piękne sny. Niechaj trud Wasz zawsze plon obfity da. Niechaj wartość Waszą cała Polska zna. W Dniu Edukacji Narodowej – popularnym Dniu Nauczyciela, składam Wam serdeczne życzenia codziennych powodów do uśmiechu, wdzięczności wychowanków i siły do pokonywania wszelakich trudności.
Kompleks obiektów PANS w Głogowie, jeszcze z oznaką poprzedniczki. Budynki o proweniencji oświatowej i zdrowotnej.
21 sierpnia dyr. Lidia Markowska z wrocławskiego Oddziału GDDKiA publicznie, w pobliżu „Różowego” Mostu ogłosiła, że zamówienie o nazwie „Zaprojektowanie i wybudowanie obwodnicy Głogowa w ciągu drogi krajowej nr 12 w piątek, 25 sierpnia ukaże się oficjalnie. Obwodnica ma mieć ok. 18 km – dwie jezdnie z dwoma pasami ruchu. Zostanie poprowadzona nowym śladem po zachodniej stronie Głogowa i będzie przebiegać przez gminy: Radwanice, Żukowice, Kotlę, Głogów oraz miasto Głogów. Nowy most na Odrze będzie miał długość 670 metrów.
Przyjaciel i czytelnik Wehikułu czasu, inż. Dariusz Zajączkowski, pochodzący z rodziny pionierów i budowniczych głogowskich dróg, kierujący tutejszym rejonem GDDKiA, nie ukrywa emocji.Powiedział dziennikarce Tygodnika Głogowskiego:
Czekał na to mój dziadek, czekał mój ojciec, doczekałem ja tego pięknego dnia, który inicjuje budowę obwodnicy Głogowa. Jest to wielkie szczęście i jako dla mieszkańca i jako drogowca, bo to nie każdy ma szczęście uczestniczyć w inauguracji tak dużego przedsięwzięcia.
Trzymajmy kciuki, by nic nie przeszkodziło planom i zamiarom i byśmy w 2027 roku przejechali nowym mostem.
Przy Moście Tolerancji, potocznie zwanym „Różowym” stanęła przed konferencją prasową plansza z widokiem planowanej trasy obwodnicy Głogowa z nowym mostem (za DGLnews)
Wielu głogowian śledziło rozpoczętą 21 sierpnia kolejną wyprawę poszukującą legendarnego okrętu podwodnego ORP Orzeł. W załodze jest absolwent naszego „Mechanika”, dr inż. Benedykt Hac, który komunikował:
Wczoraj bez większych problemów dotarliśmy do portu IJmuiden w Holandii, gdzie czekał już na nas statek Tonijn. Dziś od rana instalowanie sprzętu hydro i drabinki dla nurków. Ekipa Firmy VAN LAAR Maritime, od której czarterujemy statek, mega pomocna i nie wypuścili nas z portu, dopóki wszystko nie było dopięte na ostatni guzik. … No i nastąpił ten moment, o godzinie 14:30 ruszyliśmy w Morze. Po trzech latach przerwy to spore przeżycie. Przed nami około 100 wraków do sprawdzenia i wielkie emocje.
Projekt „SANTI odnaleźć Orła” jest wieloletnim przedsięwzięciem pasjonatów i specjalistów chcących odkrycia „miejsca spoczynku wraku najsławniejszego chyba okrętu podwodnego ORP „Orzeł” wraz z jego sześćdziesięciotrzyosobową załogą oraz rozwikłanie zagadki przyczyn jego zatonięcia”. Wiemy już, że wyprawa ’23 nie przyniosła spektakularnego sukcesu, choć pojawiły się nowe znaleziska wraz z wiedzą, że znane są miejsca, w których „Orła” nie ma. Wehikuł czasu od początku towarzyszy wyprawom i relacjonuje wyniki rejsów. Ale każdy z czytelników może to czynić choćby przez profil na fb – Benedykt Hac, czy stronę https://santiodnalezcorla.pl/
Dziesiąta wyprawa dobiegła końca a na zdjęciu załoga programu tuż przed wyjściem w morze. Dr Benedykt Hac drugi z lewej. (z profilu na fb)
Z żałobnej karty. W ostatnich dniach odeszli znani Głogowianie:
23 sierpnia 2023 r. zmarł Eugeniusz Patyk (87). Jako dwudziestopięciolatek, nauczyciel z kilkuletnim doświadczeniem trafił do Głogowa i tu został na zawsze. Najpierw kierował niedawno oddaną do użytku Szkołą Podstawową nr 3. Kilka lat później (1969) objął „we władanie” miejscowy (jedyny wtedy) ogólniak. Wehikuł czasu stykał się z kierownikiem „trójki” przelotnie w czasie którychś wakacji, jako uczeń. Przed pandemią umawialiśmy się na długą rozmowę. Mieliśmy rozmawiać o minionych latach, głównie o meandrach głogowskiej polityki. Niestety, za szybko biegnie czas. Śpieszmy się … Cześć Jego pamięci!
Eugeniusz Patyk, (w środku) kierownik SP 3, przy pożegnaniu pierwszych absolwentów z całego cyklu nauczania w nowej szkole (zbiory M. Szatkowskiego)
25 sierpnia 2023 r. zmarł inż. Sławomir Pakulski (70), pracownik „Famaby”, a od 1982 r. pracownik Huty Miedzi Głogów, w której spędził 23 lata, dochodząc do stanowiska Dyrektora Naczelnego. W 2005 r. został powołany na stanowisko Wiceprezesa Zarządu KGHM SA. Na emeryturze z niespożytą aktywnością włączył się w działania wolontariatu wokół idei głogowskiego hospicjum.
2 września 2023 r. zmarł Franciszek Marciniak (95), przewodniczący Społecznej Rady ds. Kombatantów przy Staroście Głogowskim, kombatant II wojny światowej, partyzant oddziału Batalionów Chłopskich na Lubelszczyźnie. Żołnierz pierwszego powojennego garnizonu Wojska Polskiego i mieszkaniec Głogowa od 1952 r. Członek i prezes głogowskiego oddziału Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych.
Franciszek Marciniak w trakcie wypełniania społecznych obowiązków w biurze Związku Kombatantów
Rodzinom, przyjaciołom i znajomym zmarłych składamy wyrazy najgłębszego współczucia.
Zapraszamy do lektury. Prezentujemy wśród wrześniowych wydarzeń z przeszłości też te jubileuszowe, o których już wspominaliśmy, ale dziś przypominamy i namawiamy do świętowania.
