Styczeń zakończył się niedzielnym, już 31 – finałem Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W ogólnopolskiej akcji tradycyjnie uczestniczyli głogowianie, którzy w tym roku zebrali 227 609,82 złote. W licytacji dzięki możliwościom wirtualnym uczestniczył i Wehikuł, który miał w tym wyniku swój, choć niewielki udział. Z kronikarskiego obowiązku przypomnijmy, że w zeszłym roku zebrano w Głogowie ok. 150 tys.
Okolicznościowe pierniczki w trakcie głogowskiego finału (fot. MOK)
W 2023 roku przypada 550. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika oraz 480. rocznica jego śmierci. Polski astronom, matematyk, lekarz, prawnik i ekonomista; twórca teorii heliocentrycznej, w latach 1491-1495 studiował quadrivium (arytmetyka, geometria, muzyka i astronomia) na Akademii Krakowskiej. Jego nauczycielem był m.in. Jan z Głogowa, który prawie przez czterdzieści lat wykładał łacinę, filozofię arystotelesowską i astronomię na Akademii Krakowskiej.
Jan z Głogowa, linoryt Henryka Bacy (zbiory GWC)
Zima w Twierdzy 2023 – Wielkimi krokami zbliża się kolejna edycja ZIMY W TWIERDZY GŁOGÓW.
To już będzie 15. odsłona dwutygodniowej imprezy, która rokrocznie odbywa się podczas zimowych ferii. Tradycyjnie już uczestnicy wydarzenia będą poznawać historię i ciekawe miejsca w Głogowie i okolicy. Głogowski Wehikuł czasu od początku kibicuje akcji i materiałami wzbogaca wiedzę uczestników. Zapraszamy do lektury i do udziału w spacerach.
Szczegóły na plakacie i w Internecie. Zapraszamy!
Program XV akcji „ZIMA W TWIERDZY GŁOGÓW 2023”
Prawie w przeddzień rocznicy śmierci (6 lutego 2022 r.) Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (łac. chwała sztuce) dla Telemacha Pilitsidisa odebrała z rąk Wojewody dolnośląskiego – Jarosława Obremskiego Roma Pilitsidis (26 stycznia 2023 r.).
Niedawno minęła 100 setna rocznica urodzin Mentora głogowskiego artysty – Jerzego Nowosielskiego. Niżej, w rubryce Z lektur Wehikułu, o ostatniej książce Mistrza Telemacha.
– W styczniu Nowego Roku 2022 pytaliśmy – czy będzie lepszy? Pandemia w swojej kolejnej fali z wariantem Delta weszła wtedy na szczyt. Codziennie podawane dane trwożyły. Pojawił się i w Polsce wariant Omikron.
Z Głogowa nad wschodnią granicę na Podlasiu pojechali żołnierze z 4 Batalionu Inżynieryjnego i policjanci z Wydziału Ruchu Drogowego KPP. Do tych pierwszych należała budowa zabezpieczeń na granicy wschodniej, a do tych drugich kontrola i nadzór szlaków komunikacyjnych i osób nielegalnie przedostających się na teren RP.
– XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie – odbywające się w Pekinie w dniach 4–20 lutego 2022 r. nie przyniosły polskiej reprezentacji worka medali – wrócili z brązowym medalem Dawida Kubackiego. Sportowe relacje brzmiały w cieniu informacji o zagrożeniu wojną. I jeszcze w lutym stało się.
– Wojna na Wschodzie. 24 lutego 2022 r. we wczesnych godzinach porannych oddziały sił powietrznych, lądowych i morskich Federacji Rosyjskiej z kilku kierunków zaatakowały bez wypowiedzenia wojny Ukrainę.
Momentalnie pojawiło się hasło:
Solidarni z Ukrainą! Солідарні з Україною!
I głogowianie stanęli na wysokości zadania. Na przejścia graniczne pojechały spontanicznie samochody z zebranymi, potrzebnymi artykułami, strażacy podarowali karetkę, mieszkańcy zaczęli przyjmować pod swoje dachy uchodźców.
Jedna z wielu okazji by wrzucić datek i przypiąć sobie znaczek – tu w klubie batalionowym
– Epidemia w odwrocie – ogłosił Minister Zdrowia, że od 1. kwietnia zamiast pandemii, mamy „normalną” chorobę – „ale czy Covid o tym wie?”. Jak się przez ostatnie miesiące okazało, epidemia naprawdę się odwróciła.
– 200 lat od śmierci, 275 lat od urodzin i 225 od powstania „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, 95 lat od ustanowienia Pieśni Legionów polskim hymnem narodowym Sejm RP – „przekonany o wyjątkowym znaczeniu dorobku Józefa Wybickiego, oddając hołd jego dokonaniom” – ustanowił 2022 rok, rokiem Józefa Wybickiego. Inspirowaliśmy obchody pod głogowskim pomnikiem.
Koperta pierwszego dnia obiegu, tzw. całostka filatelistyczna
Miało miejsce uroczyste podpisanie Aktu Erekcyjnego i wmurowanie Kapsuły Czasu Hospicjum Głogowskiego
Aleksandra Glińska i Emilia Szajowska, liderki przedsięwzięcia (fot. M. Komperda)
– Katastrofa ekologiczna nad Odrą? Już 26 lipca pojawiły się sygnały o masowym śnięciu ryb w górnej Odrze. Katastrofa wraz z prądem wody płynęla ku Bałtykowi, a na początku mocowały się z nią samorządy, PZW i ekolodzy. Kiedy wkroczyło państwo, zasięg skażenia był ogromny i już międzynarodowy. W Głogowie zamknięto możliwość korzystania z Mariny.
Najprawdopodobniej szybkość spływu i wody opadowe po ulewach „świeże i czyste” wypłukały powód śnięcia ryb. Trwa do dziś (styczeń ‘23) wyjaśnianie przyczyn. I nadal niewiele w tej kwestii wiadomo. Sprawą zajmuje się prokuratura, ale w Zatoce, jak mówią fachowcy, jest sielankowo. Brodzą czaple, pływają ryby…
– Najsmutniejsze informacje z opowieści o zdarzeniach ubiegłego roku to wieści o odejściach znanych i wielkich ludzi naszego świata i okolic.
Brytyjska królowa zmarła 8 września na zamku Balmoral w Szkocji w wieku 96 lat, z których 70 spędziła na tronie. Pele (Edson Arantes do Nascimento), legenda piłki nożnej i były minister sportu Brazylii zmarł w wieku 82 lat. Papież senior Benedykt XVI zmarł w ostatnim dniu 2022 r.
W Polsce zmarli m.in. Franciszek Pieczka i Jerzy Trela, jedni z najwybitniejszych polskich aktorów.
W Głogowie pożegnaliśmy zaś m.in. artystę – Telemacha Pilitsidisa. Bez wątpienia był jednym z najbardziej znanych i rozpoznawalnych twórców naszego miasta, z którym związany był od 1976 r. Za swój wkład w rozwój lokalnej kultury otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Głogowa.
Artysta w głogowskiej pracowni (Fot. I. Owczarek)
W Poznaniu zmarł Jerzy Gurawski, autor projektu kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski na os. Kopernik i projektant Domu Uzdrowienia Chorych przy głogowskiej kolegiacie.
Za nami pierwsze ataki zimy, choć ziemia głogowska nie została szczególnie doświadczona, Wehikuł czasu walczący ze śniegiem na krańcach wschodnich przypomina o obowiązkach właścicieli posesji w trakcie zimowych opadów. O tym, że nie jest to nowy wymóg, przypomniał nam regionalista z Przemkowa Eugeniusz Cipura, który opublikował znalezione w gazecie Primkenauer Wochenblatt (R: 2, nr 6, 7.02.1858 r.) ogłoszenie urzędowe Administracji Policji Miejskiej następującej treści:W związku z występującymi obecnie opadami śniegu zwraca się uwagę, że każdy właściciel domu ma obowiązek odśnieżać chodnik przed swoim domem, aby uniknąć nałożenia na niego policyjnego mandatu. Przemków, 2.02.1858 r.
Odśnieżony Głogów w styczniu 2013 r., dziesięć lat temu
Przypominamy też przypadające w styczniu jubileusze:
– 18 stycznia 1423, 600 lat temu, w Szlezwiku, w północno-zachodniej Europie zmarł nagle książę głogowski, Henryk X zwany Rumpoldem.
– 6 stycznia 1523, 500 lat temu, król Czech, Władysław Jagiellończyk skierował do Rady Miejskiej Głogowa specjalny list.
– 21 stycznia 1573, 450 lat temu, zmarł w Głogowie Joachim Cureus (ur. 23 października 1532 r. w Kożuchowie k. Nowej Soli), lekarz, przyrodnik, historyk, autor Schlesische General Chronika (1585).
– 1 stycznia 1973, 50 lat temu, powstały gminy wiejskie w kształcie zbliżonym do dzisiejszego. Gminy mają już 50 lat i jakoś cicho?
Czapka Mikołaja na ratuszowej wieży w tym roku oznacza nie tylko zbliżanie się najpiękniejszych Świąt roku. Jej pojawienie zapowiedziało wydarzenia specjalne związane z osobą patrona. O niektórych z nich, poniżej.
logo (proj. Ewelina Wyrwas MAH)
Powróciła tradycja koncertu charytatywnego „Kolędy dla…”. 4 grudnia już po raz szósty na rynku pod ratuszem zabrzmiały najpopularniejsze kolędy dedykowane w tym roku Amelce Antczak. Zaśpiewali je przedstawiciele organizacji pozarządowych. Chórek składający się z kierownictwa TZG odśpiewał z zaangażowaniem kolędę Do szopy, hej pasterze. Z kronikarskiego obowiązku odnotowujemy, że zebrano ponad 12 000 złotych
Kolędnicy z TZG (fot. P. Gajek)
Wehikuł będąc przed tygodniem w Głogowie przez chwilę podglądał jak powstawała „Głogowska Pastorałka 2022 czyli KARP PEŁEN DOBRA” – jest podziękowaniem MOK-u tym wszystkim, którzy pomagali animatorom kultury jak piszą, „robić dobro”. Podśpiewujmy więc:
Niech się dzieje w taki czas
dobro przez nas, dobro w nas
Niechaj szerzy się i wzrasta
Z Mikołajowego miasta.
słowa: Katarzyna Swędrowska, muzyka: Dorota Drozd & Mariusz Szaban
W trakcie nagrania od lewej: Dorota Drozd, Hania Gajek, Bartłomiej Adamczak, Kaja Urban i Katarzyna Krawczonek-Suska (kadr z folmu, Z. Lipowski)
Św. Mikołaj w życiu Głogowa jest obecny już od średniowiecza. W tym roku tę obecność zadekretowano. W przeddzień imienin, w Teatrze im. Andreasa Gryphiusa odbyła się konferencja „Święty Mikołaj Biskup patronem miasta Głogowa”.
6 grudnia podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej w Głogowie bp. Tadeusz Lityński, ordynariusz zielonogórski ogłosił decyzję Stolicy Apostolskiej, że biskup, św. Mikołaj został patronem miasta Głogowa. W przekazanym dokumencie brzmi to tak
SANCTUM NICOLAUM,EPISCOPUM,
PATRONUM APUD DEUM
OPPIDI v.d. GŁOGÓW
Dekret watykański w chwilę po przekazaniu (fot. dla Wehikułu: M. Dytwińska-Gawrońska)
Obok uroczystości i obchodów religijnych i oficjalnych były koncerty, jarmark i mikołajowy tort! Tort Świętego Mikołaja. Nie zabrakło na Rynku atrakcji dla dzieci, przybył Mikołaj.
Korzystając z okazji przesyłamy świąteczne życzenia Czytelnikom Wehikułu i jego Niecodziennika – wszystkiego najlepszego i coraz lepszego, dziś i jutro, zawsze i wszędzie …
Początek listopada to poranne mgły i niespodziewane słoneczne dni, które barwami złotej jesieni zapraszały na pełne zadumy, zapachów i kolorów cmentarze. Było nas na polskich nekropoliach wielu. Wspominaliśmy tych, którzy odeszli – wczoraj i przedwczoraj.
Wieczorny widok na cmentarzu przy ul. Legnickiej (internet)
Trwają energiczne prace przy budowie tymczasowego mostu nad Starą Odrą. Stalowa wojskowa konstrukcja łączy już dwie strony nasypu. Ma umożliwić ruch w czasie, kiedy będzie remontowany blisko stuletni most betonowy.
Tymczasowa przeprawa w trakcie budowy, w barwach złotej jesieni. (Fot. M. Szyszka)
Ostatnia niezabudowana działka w Rynku. Kiedy wydawało się, że ostatnia rozprawa przed NSA jest formalnością, 5 października uderzył przysłowiowy grom z jasnego nieba. Naczelny Sąd Administracyjny zdecydował w tej sprawie inaczej, „ważąc interesy prywatne i społeczne stanął po stronie właścicieli działki”.
Głogów się zmienia: (od prawej) komina w Widziszowie już nie ma, wieżom kościelnym przybyły hełmy, plac Solny już zabudowany, nawet szczyt wiecznej ruiny fary obudowany nowymi ceglami. A niezagospodarowana „dziura” w sercu miasta trwa. (fot. Studio Siwek)
Polkowice przyjęły nowy herb miasta (25.10). Pojawiły się w Głogowie pytania czy nasze miasto też powinno „się przyjrzeć swojemu herbowi?” Otóż nie. Kategorycznie nie. Nie ma potrzeby się pochylać nad tym tematem, bo jest zamknięty. Jest bogata literatura historycznych uzasadnień dla pięciopolowego herbu Głogowa. Polkowicom Wehikuł gratuluje profesjonalnego znaku.
Herb Głogowa i nowy herb Polkowic
Kolejarzom głogowskim (kiedyś by napisano głogowskiego węzła kolejowego!!!) Wehikuł przesyła na dzień św. Katarzyny, patronki kolejarzy, świąteczne życzenia. W tych dniach odbywać się będą też wydarzenia szczególne poświęcone przeszłości żelaznych szlaków, również na Kresach. Obserwujmy ogłoszenia GEK.
Częściowe zaćmienie Słońca, tozjawisko astronomiczne, które wystąpiło 25.10.2022 r. w Polsce, niespotykane od 2015 r. Jak zapisali niektórzy szczęśliwcy „chmury na chwilę się rozeszły”. Prezentujemy zdjęcie opublikowane przez przyjaciela Wehikułu czasu, fizyka i astronoma, Romana Bochanysza, współtworcę obserwatorium w II LO. Zostało zrobione tuż przed godz. 12.19 z takim komentarzem: „chmur było więcej chociaż oglądających je tłumy… Niemniej kilka zdjęć udało się wykonać, a okrzyki obserwatorów świadczyły o tym, że wielu też coś zobaczyło. To rzadka okazja, bo następne częściowe zaćmienie za trzy lata”.
