Wehikuł Czasu

Trwa straszna wojna. Już blisko 100 dni. Najeźdźca obiecuje wszystko. Nie dotrzymuje nic. Artyleria bogiem wojny.

Czy w mieście dzieci z historią w tle, można nie wspomnieć o najradośniejszym ich święcie? Dzień Dziecka nad Odrą. Wszystkiego najlepszego maluchy, starszaki i ty droga młodzieży.

Dzieci głogowskie z Przedszkola Publicznego Nr 3 pod Pomnikiem Dzieci Głogowskich w 2019 r. (fot. Przedszkole nr 3, za DGL News)

Było blisko. W finałowym meczu o wejście do ekstraklasy, w 18” Frączak pakuje piłkę po strzale głową, po zamieszaniu z VAR jest 1:0. W 37” piłka trafia pod nogi Mikołaja Lebedyńskiego, minutę później Michał Rzuchowski strzela gola na 2:1 dla gości, ależ zwrot akcji w Kielcach. Karny (też po zamieszaniu z VAR) na 2:2. W 119”, w końcu dogrywki, Jacek Kiełb na 3:2 i po marzeniach. Po 120 minutach pięknej walki. Największy sukces Chrobrego w dotychczasowej historii. Brawo Panowie! Dostarczyliście nam wiele emocji. Wehikuł czasu serdecznie gratuluje poziomu gry, jedności Zespołu, mądrości trenera, jego sztabu i wszystkich ludzi Klubu.

Odbył się kolejny, Zwyczajny Sejmik TZG. Tym razem członkowie najstarszej na Dolnym Śląsku organizacji regionalistycznej spotkali się w Teatrze Miejskim im. Andreasa Gryphiusa. Miejsce wybrane nieprzypadkowo, stowarzyszenie od lat zabiegało o ratowanie tego zabytku.

Wśród wielu wydarzeń, które miały miejsce na Sejmiku, należy podkreślić – wybór nowych władz i ponowne objęcie funkcji prezesa TZG przez Zbigniewa Mazurka oraz obdarzenie funkcją Honorowych Prezesów TZG Jacka Zielińskiego i Rafaela Rokaszewicza.  Tradycyjnie dla tych spotkań dokonano podsumowań i nakreślono plany i cele do zrealizowania i osiągnięcia w najbliższej kadencji.

Prezes TZG Zbigniew Mazurek wręcza dyplomy tytułów Honorowych Prezesów TZG Rafaelowi Rokaszewiczowi i Jackowi Zielińskiemu.

Targi Książki Regionalnej „SILESIANA – Dolnośląski Salon Wydawniczy” istnieją od 2010 roku i od początku uczestniczy w nich TZG. Od 2012 roku podczas Targów wręczana jest Nagroda Wydawnicza Silesiana za publikację, która treścią, osobą autora i/lub formą edytorską najlepiej promuje Dolny Śląsk i stanowi wizytówkę regionu. W trakcie inauguracji XI SALONU odbyło się uroczyste wręczenie nagród. Za rok 2020 Nagrodę otrzymało TZG za książkę Kolegiata w Głogowie. Historia. Odbudowa. Zabytek, Antoni Bok, Jerzy Dymytryszyn, Marek Robert Górniak, Andrzej Sadowski i ks. Rafał Zendran. W laudacji napisano:

Za najwyższy poziom treści oraz formy tej niezwykłej publikacji, edytorską staranność, dbałość i troskę o detale. W efekcie całość uświadamia wielką historię niezwykle ważnej dla Dolnego Śląska głogowskiej kolegiaty oraz nakład talentu, wysiłku i pracy włożony w jej odbudowę.

Dyplom Nagrody za 2020 rok.

Zbliżają się już XIII Imieniny Jana, a przed laty Wehikuł czasu pytał – czy w Głogowie ma szanse narodzić się nowa tradycja? I jak widać trwa. Dzięki dorocznym obchodom przybyło w centrum atrakcyjnych roślin, opisywanych gustownymi tabliczkami, bowiem w każde święta Janin i Janów sadzone są rzadkie drzewa. Na spotkanie 24 czerwca zaprasza Tygodnik Głogowski i Towarzystwo Ziemi Głogowskiej a Wehikuł kibicuje.

U progu wakacji piszemy, że latem 1952 roku, 70 lat temu, przysposobiony został do użytku poniemiecki basen przy ul. Ułanów Polskich 1. Przez lata służył głogowianom, do czasu katastrofalnych powodzi w XX wieku, sprzed ćwierćwiecza. Dziś młodzi głogowianie mają do dyspozycji nowoczesne kąpielisko w mieście. A o basenie, który został zatopiony i później zasypany, przypominają tylko równe rzędy drzew, prostokątna łąka wzdłuż kolejowego nasypu i archiwalne zdjęcia.

W 2009 roku teren po basenie wyglądał tak.

88 lat temu (28.06.1934),urodził się w Gnieźnie Jacek Zieliński. Absolwent Politechniki Wrocławskiej, w 1973 r. trafił do Głogowa. W kwietniu tego roku został dyrektorem Famaby. Piętnaście lat później na schyłku jednej, a u progu drugiej epoki został wybrany Prezydentem Głogowa. Funkcję tę sprawował przez 10 lat, w okresie przełomu do 1998 r. Działacz społeczny, inicjator, inspirator i sponsor wielu przedsięwzięć. Dusza towarzystwa, gawędziarz, człowiek wielkiej kultury i wiedzy. Honorowy Prezes TZG. Ad multos Annos Panie Prezydencie.

Jacek Zieliński w trakcie pracy w GFMB „Famaba” również stal przy desce kreślarskiej.

Czytaj dalej →

Przyszła wiosna 2022. W Internecie piękne, plenerowe zdjęcia głogowskich fotografików. Otrzymaliśmy fotografie wykonane w trakcie niedzielnych spacerów przez znanego głogowskiego regionalistę i cyklistę Antoniego Boka. Dziesiątki zdjęć. Wybraliśmy jedno.

Niedzielne spojrzenie na wiosenne miasto. Fot. Antoni Bok

Trwa straszna wojna. Jeżeli wierzyć udostępnianym informacjom, pochłonęła już po obu stronach kilkadziesiąt tysięcy ofiar. Ponad 7 milionów mieszkańców Ukrainyzmieniło swoje miejsce zamieszkania, a ponad 3,13 miliona przekroczyły granicę Polski i Unii.

  Zdjęcie z ulicy Połanieckiej. Emocje Polaków wyrażane są i w taki sposób. (Nadesłane przez Czytelnika Wehikułu)

Po stronie zaatakowanej Ukrainy Polska stanęła od pierwszej chwili. Od Lubelszczyzny i Podkarpacia po Dolny Śląsk i Nadodrze Polacy dosłownie i spontanicznie pokazali swoją gościnność i solidarność.  

6 kwietnia 2022, odbyło się w „Fortepiano” zjawiskowe wydarzenie w klubowej scenerii, koncert o poetyckiej duszy. Volodia Horlenko, pianista z Czernihowa skradł serca publiczności i zabrał nas w miejsca, które pamiętają uśmiechy, wzruszenia i radość.  To wydarzenie zostanie w pamięci na długi czas. Doda siły. Wzmocni wiarę w dobro – napisała sprawczyni tej muzycznej uczty, Dorota Drozd z MOK.

Wehikuł zrobil zdjęcie w trakcie najsmakowitszej części wieczoru. Otóż odbyło się niespodziewane mini jam session. Do Vołodii dosiadł się głogowski muzyk i popłynęły dźwięki na cztery ręce.

Na cztery ręce

Uroczyste podpisanie Aktu Erekcyjnego i wmurowanie Kapsuły Czasu Hospicjum Głogowskiego. Uroczystość odbyła się na Paulinowie na placu budowy – Hospicjum Głogowskiego 7 kwietnia 2022 o godz. 9:00. Zostawiliśmy pamiątkę lat 20. XXI wieku dla przyszłych pokoleń, która opowiada historię budowy placówki oraz pokazuje skuteczność i efektywność współpracy wielu osób i instytucji, dążących do tego samego celu – powstania Hospicjum w Głogowie.

Wśród sprawców przedwsięwzięcia –  Aleksandra Glińska i Emilia Szajowska, fot. Mateusz Komperda.

 Kapituła X Głogowskiej Nagrody Historycznej – Złoty Bilet Czytelników „Wehikułu Czasu” za 2021 r., na wniosek Organizatora, wybrała Laureata Nagrody spośród nominowanych pięciu kandydatur:

1. Miejski Ośrodek Kultury – za projekt „Legendy z Ziemi Głogowskiej”, czyli: wydawnictwo, filmy, sesje zdjęciowe, nagrania, zestaw audiobooków, konkursy plastyczne i fotograficzne, wystawy prac
   i kalendarz na 2022 rok, mural, nawiązujący do jednej z legend, na budynku w centrum miasta. 

2. Przemysław Lewicki – za aktywność w upowszechnianiu wiedzy o lokalnej przeszłości przez prowadzenie popularnych profili w mediach społecznościowych, jak m.in. „Festung Glogau 1944-1945”; „Głogów w PRL”; „Kreis Glogau”, współpracę ze stowarzyszeniami, autorami publikacji, udział w akcjach historycznych, poszukiwania terenowe, itd.
3. Stowarzyszenie Głogowski Ruch Odkrywców Tajemnic – za odkrycie zapomnianego i według literatury bezpowrotnie zaginionego i zniszczonego pomnika Fryderyka Schillera oraz za dalsze działania i starania mające na celu przywrócenie pomnika w przestrzeni miasta.
4. Fundacja Na Rzecz Rodziny i Rewitalizacji Polskiej Wsi z Dalkowa – za wachlarz działań i projektów na rzecz edukacji ekologicznej i historycznej w roku 2021, jak: dydaktyczno-historyczne wędrówki po Wzgórzach Dalkowskich, „Luise von Liebermann z Dalkowa”, „Gawo-życie. Gminne opowiastki o wyjątkowych miejscach i ludziach”, rozpoczęcie remontu zabytkowego pałacu w Dalkowie.
5. Uta Hanusek i Mateusz Tomyślak – za inicjatywę interwencyjnej akcji ratunkowej, konserwacji i przeniesienia malowideł ściennych z ruin kaplicy w Rapocinie do Kolegiaty w Głogowie przez studentów Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie.

Ogłoszenie wyników, wręczenie statuetki X GNH, Głogowskiego Feniksa czyli Nagrody Specjalnej Wehikułu oraz innych wyróżnień, odbędzie się w końcu września. W uroczystej Gali X nagrody weźmie również Gość Specjalny.

Statuetka Głogowskiej Nagrody Historycznej wykuta przez artystę Janusza Owsianego

W trakcie mszy św. 27 września 2020 roku, wieńczącej obchody 900-lecia głogowskiej kapituły kolegiackiej i początków fundacji tutejszej świątyni pasterz diecezji podjął decyzję o przywróceniu kapituły kolegiackiej. Na większą chwałę Boga i dla pożytku lokalnej wspólnoty Kościoła i Ziemi Głogowskiej – uzasadnił biskup Lityński. A 14 kwietnia 2022 powołał skład Głogowskiej Kapituły Kolegiackiej. Kanonikami gremialnymi zostali: ks. Stanisław Brasse, ks. Ryszard Grabski, ks. Dariusz Ludwikowski, ks. Witold Pietsch i ks. Rafał Zendran. Kanonikami honorowymi z kolei zostali: ks. Stanisław Czerwiński, ks. Marcin Kliszcz, ks. Grzegorz Sopniewski i ks. Jerzy Ślusarczyk.

Odwołany został z funkcji nadleśniczego w Nadleśnictwie Głogów Adam Grzelczak. Media poinformowały dopiero po świętach. Adam Grzelczak w nadleśnictwie pracował od 1991r.,  a do Głogowa przeprowadził się w 1995 roku. Nadleśniczym był od 12 lat. Szef głogowskich lasów wiele uwagi poświęcał przeszłości i tradycji leśnej. Był otwarty na współpracę ze środowiskami kultury i regionalistyki. Wehikuł publikował informacje z historii lasów uzyskane również dzięki niemu. Uczestniczylismy tez w wielu lesnych przedsięwzięciach.

Nadleśniczy Adam Grzelczak (z prawej) i emerytowany gajowy Stanisław Szuba (Kadr z filmu, Zbigniew Lipowski)

8 maja 2022, swoje święto mają wszyscy bibliotekarze! Dziś również rozpoczyna się kolejny Ogólnopolski Tydzień Bibliotek Naszym Paniom Bibliotekarkom i Panom Bibliotekarzom – wszystkiego naj…

Przypominamy bukiet tulipanów przekazany na ręce Izabeli Owczarek, dyr. MBP w trakcie V Gali GNH w 2017 roku z okazji Jubileuszu Biblioteki, ufundowany przez Prezesa TZG. (fot. D.A. Czaja)

Czytaj dalej →

Trwa barbarzyńska agresja na Ukrainę.Od 6 marca, jedenastego dnia wojny, w fejsbukowej odsłonie Wehikułu czasu, czyli w „Niecodzienniku”, publikujemy refleksje i uwagi prof. Andrzeja Małkiewicza, politologa i historyka doktryn politycznych, wrocławianina i nauczyciela akademickiego na Uniwersytecie Zielonogórskim, przewodniczącego Rady Naukowej rocznika „Legnicki Almanach”. Napisał na początku swoich notatek:

„Jeszcze tydzień temu nikt nie przypuszczał, że w XXI w. jakiś szaleniec zdestabilizuje pokój międzynarodowy, a jego żołnierze będą mordować niewinne osoby, w tym dzieci. Rosyjska agresja wstrząsnęła globem. Nie sposób przewidzieć dalszych zdarzeń, ale z pewnością po tym, co się stało, świat nie będzie już taki sam”.

Europę i Polskę w tym czasie odwiedził Prezydent USA. Padły wazne deklaracje jedności i solidarności. Zaakcentujmy tu jeden epizod o dwóch twarzach. W trakcie pobytu na Podkarpaciu, dyskutujący z żołnierzami Joe Biden, bez najmniejszego skrępowania przysiadłszy się do jednego z żołnierskich stołów poczęstował się kawałkiem pizzy bo i pora była obiadowa. Dlaczego zwracamy uwagę? Bo, bezpośredniość amerykańskich polityków ukazała się nam w rzeczywistości. I po drugie, ta pizza była z Głogowa (Małopolskiego). Taki znak czasu – włoska pizza zrobiona i zjedzona w Polsce. Przez Amerykanów. A w mieście, tak odległym od wschodniej granicy słychać język naszych sasiadów, których przygarnęły gorące głogowskie serca.

Błękit nieba i żółć tulipanów, w oryginale symboliki ukraińskiego hymnu występuje pszenica. (fot. domena publiczna)

Epidemia w odwrocie? Ogłosił Minister Zdrowia, że od 1. kwietnia zamiast pandemii, mamy „normalną” chorobę – „ale czy Covid o tym wie?” zapytał się znajomy lekarz. Postępuje wygaszanie oddziałów covidowych czyli  „odmrażanie” szpitali. W głogowskim Szpitalu Powiatowym oddział covidovy ma działać do końca miesiąca. Zmniejszono ilość łóżek do 20 ale zajętych było w pierwszym dniu wiosny 19 a w końcu miesiąca niewiele mniej.

Od 28 marca maseczki przeszły do historii. Obowiązek zasłaniania nosa i ust, na zewnątrz i w zamkniętych pomieszczeniach, wprowadzono po raz pierwszy w Polsce blisko dwa lata temu, 16 kwietnia 2020 r. Potem kilka razy go modyfikowano. Wreszcie możemy się widzieć.

200 lat temu zmarł twórca Mazurka Dabrowskiego, pieśni, która 95 lat temu została polskim hymnem narodowym. Sejm ogłosił rok 2022 Rokiem Wybickiego. W Głogowie odbyły się skromne choć zauważalne uroczystości. Wszak miasto z nim związane jest szczególnie. Pod pomnikiem odegrano i odspiewano Mazurka, złozono kwiaty. W Teatrze odbyła się popularnonaukowa część obchodów. Dobrze, że Plac uroczyście odżył. Można tu organizować np. Dzień Flagi, sąsiedztwo skweru z pomniczkiem katyńskim i smoleńskimi dębami  dodaje też kolejnych okazji by sąsiedztwo Rynku odżyło.

Po uroczystości „rodzinne” zdjęcie uczestników. (fot. Grażyna Szyszka)

77 lat temu poddały się resztki głogowskiego garnizonu (1 апреля 1945 года капитулировал гарнизон города Глогау).

Co zrobiła z miastem wojna, pamiętamy do dziś. Jej skutki pojawiają się i współcześnie, a nazywamy je popularnie „zardzewiałą śmiercią”. Ruiny miasta straszą już 77 lat, choć zrobiono wiele, by je usunąć. Jednak ślady pozostały. Przypominamy skutki wojny teraz, gdy trwa barbarzyński najazd na cywilizowane państwo.

Ilustracja nr 3; Podpis: Franciszek Marciniak, znany kombatant i działacz społeczny do Głogowa przybył w połowie lat pięćdziesiątych. Służył w 112 pułku artylerii ciężkiej, m.in. jako adiutant dowódcy. Na zdjeciu na gruzowisku w 1958 roku, 13 lat po wojnie. Właśnie 1 kwietnia br. obchodzi 94 urodziny. Wszystkiego najlepszego Franciszku. (Fot. z albumu rodzinnego)

7 lat temu (24.04.2015) zmarł w wieku 93 lat Władysław Bartoszewski. 19 lutego obchodziliśmy 100 rocznicę urodzin. Trudno przecenić jego zasługi dla Polski. Był historykiem, publicystą, dziennikarzem, pisarzem, działaczem społecznym, politykiem oraz dyplomatą. Więziony był w czasach stalinowskich – w różnych zakładach karnych m.in. w pobliskiej Górze. Powodem była jego działalność w Armii Krajowej. Wielu głogowian miało z nim przyjemność rozmawiać czy go poznać. Przebywał w naszym mieście ćwierć wieku temu, kiedy 11 czerwca 1997 –po raz trzeci (wcześniej w 1992 i 1994r.) wręczono Nagrodę literacką im. Andreasa Gryphiusa. Otrzymał ją wybitny tłumacz Karl Dedecius. Rangę międzynarodową podkreślał fakt obecności polityków i dyplomatów. Wśród gości znalazł się również były ambasador RP w Austrii, minister spraw zagranicznych, minister stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej. W. Bartoszewski „wygłosił laudację, którą na cześć laureata głównej nagrody” – pisał do Wehikułu Prezydent Jacek Zieliński.

Prezydent Jacek Zieliński przesłał zdjęcie, które opisał tak: Na zdjęciu widoczny, niestety, od strony pleców, Profesor W. Bartoszewski w rozmowie z prof. dr Eberhardtem Schulzem, przewodniczącym „Stiftung Kulturwerk Schlesien” (Fundacja na rzecz Kultury Śląskiej) z Niemiec. Między nimi ówczesny Przewodniczący Rady Miasta mgr inż. Edward Murzyński. Zdjęcie zrobione w dniu 10 czerwca na otwarciu wystawy pod nazwą „Zbliżenia-Widoki Głogowa. Zdjęcia historycznego miasta”, przygotowaną przez Instytut Herdera w Marburgu we współpracy z Wyższą Szkołą Techniczną Wűrzburg -Schweinfurt-Aschaffenburg. Prezydentem tej Szkoły był, nieżyjący już, a urodzony w Grębocicach, prof. dr, dr h.c. Wolfgang Fechner.

10 marca 2022 r., w Poznaniu, w wieku 87 lat zmarł Jerzy Gurawski, autor projektu kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski na os. Kopernik i projektant Domu Uzdrowienia Chorych przy głogowskiej kolegiacie. Wraz z Marianem Fikusem zdobył w 1970 r. I nagrodę w konkursie na zabudowę i zagospodarowanie centrum Głogowa w obszarze Starego Miasta. Profesor, pracownik akademicki Politechniki Poznańskiej, miał bliskie związki z Głogowem, gdzie mieszkają również jego uczniowie i gdzie pozostały także niezrealizowane pomysły.

Wehikuł rozpoczyna prezentację informacji z Głogowa znalezionych w pochodzących sprzed ponad stu lat, zachowanych numerach gazety Liegnitzer Tageblatt. Dziękujemy p. Redaktor Marii Kubasik.

Czytaj dalej →

Solidarni z Ukrainą! Солідарні з Україною!

24 lutego 2022, we wczesnych godzinach porannych oddziały sił powietrznych, lądowych i morskich Federacji Rosyjskiej z kilku kierunków, zaatakowały bez wypowiedzenia wojny Ukrainę. Narastający konflikt budził obawy świata. Docierał w Polsce do wszystkich emocjonalnie związanych z sąsiadem. Tak było i w Lublinie Wehikułu, jak i w Głogowie jego czytelników. Po inwazji powiedział Prezydent Rafael Rokaszewicz: Kamieniec Podolski jest naszym miastem partnerskim. Mamy z nimi [mieszkańcami] bardzo dobre kontakty. Organizujemy wspólnie wymiany młodzieży, nauczycieli, kontakty między przedsiębiorcami, wymieniamy doświadczenia jako samorządowcy. Nasze miasto partnerskie zwróciło się do nas z prośbą o pomoc, aby dostarczyć im niezbędne rzeczy potrzebne dla szpitala, a także dla mieszkańców.

Już pierwsze godziny zbiórek pokazały wielką ofiarność. Głogów deklaruje i niesie pomoc. Tak jest w całej Polsce. Teraz wojna za Bugiem jest najważniejszym dla nas wydarzeniem. Bardzo groźnym. W Kijowie, Lwowie i innych miejscach wyją syreny, w Kamieńcu Podolskim mieszkają nasi przyjaciele. Jesteśmy z Wami.

Twierdza w Kamieńcu Podolskim (fot. Wikipedia)

W lutym Wehikuł czasu przez kilka dni przebywał w Głogowie, Lubinie i Legnicy. W tym czasie, obok rozmów, spotkań, trwały zaplanowane wydarzenia. Pojawiły się, niestety, również te niespodziewane. Najgorsze i najsmutniejsze.

6 lutego zmarł Telemach Pilitsidis (7.01.1941 – 6.02.2022) znakomity artysta malarz, poeta, filozof i pedagog. Grek z urodzenia, Polak z wyboru, absolwent krakowskiej ASP, uczeń prof. Jerzego Nowosielskiego, laureat wielu nagród. 12 lutego na Brzostowskim cmentarzu żegnały go tłumy głogowian.

• 

 Artysta w głogowskiej pracowni (Fot. Izabela Owczarek)

10 lutego zmarł prof. Stefan Bednarek, były dyrektor Instytutu Kulturoznawstwa UWr., prezes Dolnośląskiego Towarzystwa Regionalnego, członek Rady Naukowej przy Radzie Krajowej Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych RP. Wśród regionalistów z Dolnego Śląska uczestniczących w pogrzebie była delegacja TZG w składzie: Zbigniew Mazurek i Antoni Bok. Byli bliskimi współpracownikami Profesora.

Prof. S. Bednarek (Fot. UWr., Przegląd Uniwersytecki on-line)

 

Wśród wydarzeń w Głogowie, którym można było się przez chwilę przyglądać były Czwarte Mistrzostwa Świata w Pływaniu Lodowym (IISA 4th Ice Swimming World Championship Glogow 2022), organizowane na odrzańskiej zatoce przy Marinie. Drugi tydzień Zimy w Twierdzy udowodnił, jak potrzebna miastu i ciekawym przeszłości jest ta impreza.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2022 rokiem Józefa Rufina Wybickiego. Właśnie minęła 95. rocznica ustanowienia Mazurka Dąbrowskiego hymnem narodowym. 10 marca będziemy obchodzić 200. rocznicę jego śmierci. Zapraszamy pod pomnik w tym dniu, gdzie TZG i MAH, przy wsparciu Miasta Głogowa, zaplanowały obchody. Szczegółowe informacje ukażą się na stronach internetowych i portalach społecznościowych.

17 marca 1490 roku, król Węgier i Czech Maciej Korwin do magistratu miasta Głogowa skierował pismo nadające miastu herb – czarnego kruka Korwinów, o czym niżej. Ale w tym miejscu przypominamy o związku Głogowa z Korwinami z innego powodu. Otóż do Sejmu wpłynął projekt ustawy o przekazaniu Węgrom, przechowywanego w Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu od 500 lat, bezcennego rękopisu pochodzącego z czasów korwinowskich i oznaczonego królewskim herbem i krukiem.

Jak pięknie iluminowany jest manuskrypt możemy zobaczyć tu. (internet)

Czytaj dalej →