W bieżącym roku przypada 80 lat ruchu regionalnego w Głogowie. Z tego też powodu, 11 grudnia 2025 roku, Towarzystwo Ziemi Głogowskiej zorganizowało w Teatrze im. Andreasa Gryphiusa okolicznościową Jubileuszową Galę, przedstawiając w jej trakcie swój dorobek oraz dziękując najbardziej zasłużonym regionalistom.
Najstarsza wzmianka o regionalnej organizacji w naszym mieście pochodzi już z XIX wieku. Pod koniec listopada 1823 r., powstało w niemieckim Glogau „Stowarzyszenie Dla Dziejów Głogowa” i było najstarszym towarzystwem historycznym na Śląsku. Już w polskiej rzeczywistości, tuż po zakończeniu działań II wojny światowej w 1945 r., w zniszczonym mieście, osiedlili się pierwsi polscy osadnicy, wśród których był Adam Królak – wiceburmistrz miasta i autor pierwszego po wojnie przewodnika po Głogowie i Ziemi Głogowskiej (wydanego w 1954 r.). Z jego inicjatywy powstało w mieście „Koło Kulturalno-Oświatowe”, skupiające początkowo kilkunastu entuzjastów (w zarządzie znaleźli się jeszcze: sekretarz Leon Drabent i skarbnik Nikodem Piotrowski). Koło te stając się jednym z najstarszych powojennych towarzystw na Śląsku, prowadziło szeroką działalność, organizując m.in.: amatorskie przedstawienia teatralne, zabawy taneczne, zwiedzanie ruin miasta, kursy pisania na maszynie i kursy języków obcych. Zbierano również przedmioty zabytkowe, a po zakupie aparatu projekcyjnego wyświetlano mieszkańcom Głogowa filmy oświatowe. Podjęto również pierwsze próby odtworzenia miejskiego muzeum.
Adam Królak, autor pierwszego przewodnika po ziemi głogowskiej w języku polskim.
Dzięki prężnej działalności Koła i akcji zbierania polskich książek, od 1946 r. pod Zarządem Władz Miejskich, rozpoczęła funkcjonować Biblioteka Miejska. Ważnym wydarzeniem było też pierwsze powojenne miejskie czasopismo pt. „Kronika Głogowska”, dostarczające mieszkańcom informacje o Głogowie. Łącznie wydano 11 numerów, pisanych na maszynie i powielanych kalką. Już w 1947 r., zrodziła się myśl powołania do życia Towarzystwa Ziemi Głogowskiej, którą udało się zrealizować 4 lata później. Wówczas kilku działaczy Koła; na czele z Adamem Królakiem; utworzyło organizację pod tym szyldem, stawiając sobie szersze zadania m.in. współudział w odbudowie miasta i organizację życia kulturalnego we wsiach ziemi głogowskiej. Ówczesne realia polityczne doprowadziły jednak dość szybko do rozproszenia TZG na kilka różnych organizacji, w których działały zresztą przeważnie te same osoby.
Rozproszona działalność lokalnych regionalistów w połowie lat 50. ubiegłego wieku zaczęła podupadać, stąd po 1956 r. powołano do życia kilka nowych organizacji: Klub Inteligencji Miasta Głogowa i Społeczny Komitet Redakcyjny Radiowęzła. Wzmożona działalność społeczników spowodowała również reaktywację m.in. Domu Kultury oraz powstanie Ogniska Muzycznego. Działaczy pragnących tworzyć nowe organizacje kulturalne nie brakowało, stąd powstały jeszcze i funkcjonowały: Towarzystwo Miłośników Ziemi Głogowskiej i Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich.
Wizerunek Mieczysława Kaczkowskiego w sali jego imienia w głogowskim zamku.
31 stycznia 1965 r. w czasie trwania Głogowskiego Sejmiku Kultury, urzeczywistnił się postulat rozwiązania istniejących mniej lub bardziej formalnie grup działaczy kulturalnych i połączenia wszystkich w jedno stowarzyszenie pod nazwą „Głogowskie Towarzystwo Kultury”, którego pierwszym przewodniczącym został Marian Tusz. Nowa organizacja dużą aktywność wykazała w okresie obchodów tysiąclecia państwa polskiego, organizując odczyty historyczne, dyskusyjne spotkania klubowe oraz wystawy plastyczne i fotograficzne. Tego typu spotkań odbyło się ponad sześćdziesiąt.
Do innych najważniejszych przedsięwzięć GTK należy zaliczyć organizowanie sesji popularnonaukowych i wystaw. Zrealizowano też inne projekty jak choćby utworzenie Izby Muzealnej w Bibliotece Powiatowej, współudział w organizacji Muzeum Hutnictwa i Odlewnictwa Metali Kolorowych, powołanie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Dzieci Głogowskich (odsłonięcie miało miejsce dopiero 1 września 1979 r.), ogłoszenie konkursu na odbudowę Starego Miasta czy współudział w wydaniu wydawnictw popularyzujących przeszłość i odbudowę Głogowa.
12 maja 1977 r. odbył się kolejny Sejmik Kultury, podczas którego postanowiono zmienić dotychczasową nazwę GTK na Towarzystwo Miłośników Głogowa. Przewodniczącym nowej organizacji został dotychczasowy prezes GTK – Mieczysław Kaczkowski. Towarzystwo dołączyło do grona członków Dolnośląskiego Towarzystwa Społeczno-Kuluralnego z siedzibą we Wrocławiu (dziś Dolnośląskie Towarzystwo Regionalne). Działalność TMG w latach 80. nie była szczególnie aktywna, nie sprzyjała temu bowiem ówczesna sytuacja polityczna a przede wszystkim nieustanny brak środków finansowych. Udało się jednak w tym czasie wydać kilka wartościowych publikacji, w tym m.in. dotyczące miasta tzw .„Jednodniówki” – wydawane sporadycznie już od 1959 r., głównie przy okazji konkretnych miejskich wydarzeń. Natomiast wiosną 1983 r. TMG popisało się kolejną ciekawą inicjatywą, dzięki której powstał miejski hejnał, którego autorem jest głogowianin Kazimierz Walendzik. W tym czasie również, przy Towarzystwie, powstał Komitet Pionierów Głogowa.
Wraz z nastaniem nowej – politycznej rzeczywistości, zauważalne było rosnące z każdym kolejnym rokiem ożywienie inicjatyw TMG. Szczególnie po 1991 r. i przy współpracy z głogowskim Muzeum Archeologiczno-Historycznym, odbyło się szereg prelekcji poświęconych przeszłości ziemi głogowskiej. Spotkały się one ze sporym zainteresowaniem głogowian i to do tego stopnia, że pod koniec 1994 r. TMG powołało do życia Uniwersytet Ziemi Głogowskiej z bogatą ofertą wykładów dla mieszkańców miasta i okolic.
Prelekcja dr Janusza Chutkowskiego w ramach Uniwersytetu Ziemi Głogowskiej.
Towarzystwo Miłośników Głogowa pod taką nazwą funkcjonowało do 30 września 1995 r. Wówczas w trakcie obrad Sejmiku uchwalono powrót do istniejącej w latach 50. nazwy Towarzystwo Ziemi Głogowskiej, funkcjonującej zresztą do dziś. Zmiana szyldu podyktowana była sferą zainteresowań członków nie tylko samym Głogowem, ale również ziemią głogowską a w szczególności terenu byłego powiatu głogowskiego w granicach do 1950 r. Organizacja funkcjonuje do dziś, skupiając się głównie na wydawnictwach ale też wycieczkach, wykładach, konferencjach i historycznych happeningach.
Najbardziej znaną dziś serią wydawniczą TZG jest zeszytowa Encyklopedia Ziemi Głogowskiej. Od 1993 r. ukazało się do dziś łącznie 85 zeszytów. Od 2008 r. funkcjonuje internetowe wydanie EZG – Glogopedii z poprawionymi i uzupełnionymi hasłami.
W 1992 r. prezesa Towarzystwa Leszka Lenarczyka zastąpił Jerzy Sadowski. Obok niego, największe zasługi w rozwój organizacji w latach 90., wniósł również dr Janusz Chutkowski. W 2001 r. prezesem TZG został były prezydent Głogowa – Jacek Zieliński, którego po 3 latach zastąpił Rafael Rokaszewicz – pełniący tę funkcję przez 10 lat, a którego zastąpił Zbigniew Mazurek. W 2004 r. przy współpracy TZG oraz Telewizji Polskiej, powstał film dokumentalny „Festung Glogau”, dotyczący oblężenia miasta w 1945 r. W drugiej połowie lat dwutysięcznych Towarzystwo tzw. „cegiełkami”, włączyło się do akcji mającej na celu powrót do Głogowa XV-w. dzieł sztuki: „Św. Hieronima Pokutującego” oraz „Madonny z Dzieciątkiem” Łukasza Cranacha. Pierwsze z nich, wywiezione z Głogowa w czasie II wojny światowej, powróciło do miasta w 2009 r. Drugie do dziś przetrzymywane jest przez Rosję.
Jerzy Sadowski – prezes TZG w latach 1992-2001.
Towarzystwo Ziemi Głogowskiej może poszczycić się prestiżowymi wyróżnieniami, m.in. za promocję odbudowy głogowskich zabytków, Starego Miasta, rozpowszechnianie wiedzy o mieście i jego historii, TZG uhonorowano w 2003 r. Dyplomem „Piękniejsza Polska” akcji pod patronatem Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego i Telewizji Polskiej. W tym samym roku organizację wyróżniono też w kategorii inicjatywy na rzecz kultury i dziedzictwa narodowego w ramach V edycji konkursu na Najlepszą Inicjatywę Obywatelską „Pro Publico Bono”. W 2005 r. z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kazimierza Michała Ujazdowskiego TZG otrzymało Dyplom za „Wybitne osiągnięcia edukacyjne wśród młodzieży i społeczeństwa”. W roku bieżącym z kolei otrzymało Złotą Odznakę „Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego”.
